Bitcoin, son zamanlar adını sıkça duymaya başladığımız herhangi bir resmi kuruluş,merkez bankası veya finans şirketi ile bağlantısı olmayan bir elektronik para birimidir.3 Ocak 2009’dan beri yürürlükte olan Bitcoin dünya tarafından tanınması ise 2011 yılından itibarendir.Ülkemizde ise Ağustos ayından itibaren ekonomi sayfalarındaki haberlere konu olmaya başlamıştır. 2. Dünya savaşından sonra ülkeler arasında para basmayı bir standard ile belirlemek amacıyla Bretton Woods adında bir anlaşma yapılmıştır.Anlaşmanın amacı 2. Dünya savaşı sırasında sınırsız para basan ülkelerin yaşadığı ağır ekonomik bunalımlar ve bunun dünya ticaretine olan etkisini ortadan kaldırmaktı.Bretton Woods “altın standardı” olarakta bilinir.Ülkelerin paraları Dolar’a endekslenmiş dolar ise bir Ons’u 35 dolara sabitlenen altına eşitlenmiştir.1970 yılına doğru ise Amerikan ekonomisi altın standardına dayanamamış ve dalgalanmaya bırakılmıştır.O günden beri paralar, belli bir standardı olmadan piyasada dalgalanmakta ve merkez bankaları kimi zaman para basarak kimi zaman kendi tahvillerini alarak piyasaya müdahele etmişlerdir.Yakın zamanda olan 2008 Küresel Finans krizinden sonra Amerikan merkez bankası FED bilançosunu 900 milyar USD’den 3.5 Trilyon USD’ye çıkartarak işin boyunutu devasa hale getirmiştir.Avrupa merkez bankası ECB ve Japon Merkez bankası BOJ yine para basarak resesyondan çıkıp ülkelerinin ekonomilerini düzeltmeye çalışmaktadırlar.Kur savaşları olarak bilinen bu durum birbirine eklemlenmiş olan dünya ticareti ve finans piyasasını,yatırımcı kararları ile hanehalklarını piyasasın doğrudan etkilemektedir.İşte hikayemizin kahramanı olan Bitcoin bu duruma bir tepki olarak hayata geçirilmiş projedir. Bitcoin’in tarihçesi ise şu şekildedir; 2009’da ilk Bitcoin şartnamesi ve kavram ispatı bir üye tarafından Satoshi Nakamoto adlı (Gerçek adı olmayabilir) kriptograf tarafından email listesinde paylaşılmıştır.Daha sonraki dönemde projeden ayrılan Satoshi’nin arkadaşları ve kriptograflar ise projeyi devam ettirmiştir.Değişik bir para arz sistemine sahip olan çıkarılan para arzının değeri 2011 yılından itibaren sürekli artan bir grafik izlemiştir.2012 yılının eylül ayında Bitcoin Derneği kurulmuş Bitcoin’in yaygınlaşması ve kuralları ile ilgili çalışmalarda bulunmaktadır. Bitcoin para birimi BTC adıyla bilinse de uluslararası sistemde XBT adıyla yerini almıştır. Bitcoin’in teknik özellikleri;
– Sistemde işlemler geri alınamaz
– Eş ödemeler arası değişim vardır.
– İşlemler bilgisayarınız kapalı olsa bile geçerlidir Bitcoin’i standart para haline getirmek için koyulmuş kurallar;
– İhracı matematiksel bir algoritma ile kurulan bir madenden yapılır.
–
Piyasadaki miktarı 21 milyon adedi geçemez ama virgülden sonra 100 hane ilerleyebilir Yani;0.0000000001 bitcoin’in bile piyasa değeri vardır. Bu sayede piyasada belli bir para arzı arttırılmadan bile işlemler görülebilecektir. Şu anda tedavüldeki para stoğunundeğeri 1.2 milyar Amerikan doları etmektedir.Birçok internet sitesi ise yavaş yavaş ödeme sistemlerinde bu para birimini kabul etmeye başlamıştır.Kasım ayının son haftası Amerikan finansal işlemler denetleme kurumu Bitcoin ile ilgili herhangi bir önlem almanın gerekliliği üzerine toplanmış ama “şu an regülasyon ihtiyacı duyulmamıştır” diye açıklama yapılmıştır. Bitcoin’in en çok kullanıldığı piyasa olan Çin’de ise bankaların Bitcoin için ödeme yapmasının yasaklaması Aralık ayı başında piyasadaki fiyatına kısa süreli darbe vurulmasına sebep olmuştur.Yine ECB’deki bazı yetkililer avrupalıları Bitcoin kullanımına karşı uyarma ihtiyacı duymuştur.Dijital hırsızlık gibi gerekçeleri öne süren yetkililer ,regülasyonun olmadığı bu para birimine ihtiyatlı yaklaşılması gerektiğini açıklamışlardır.Günlük piyasa işlemlerinde Japon Yeni,Dolar veya Euro’ya rakip olamayack kadar sığ olan bu piyasa merkez bankaları için tehlike arz etmezken talep arttıkça olabilecek herhangi bir yasal düzenlemeye dikkat etmek gerekmektedir. Sosyal medya ve internetin yaygınlaşması ,küreselleşen bir dünya ticareti ve finans piyasası fiziki sınırları olmasada birçok sınırı ortadan kaldırmaktadır.Facebook,twitter gibi sosyal medya araçları üzerinden haberleşen insanlar ve onların fikirleri çok hızlı bir biçimde kitlesel olarak insanları,toplumu ve dünyayı etkilemektedir.Arap baharının başlamasında,Gezi Parkı direnişinde,Wall Street’i işgal kampanyasında ve birçok örnekte internetin gücü görülmektedir.Bitcoin ise merkez bankalarına ve onların kurallarına karşı bir tepki olarak oluşturulmuştur. Çok kısa bir sürede Vatan gazetesi Ali Ağaoğlu’nun da köşesinde de belirttiği gibi bitcoinmania (Bitcoin çılgınlığı) haline gelmiştir. Piyasada büyük spekülatörlerin olmaması şu an için iyi bir durum olsa da herhangi bir yasal düzenleme haberinden oldukça yüksek oranlarda etkilenmesi Bitcoin yatırımcıları için dezavantajdır.Fiyatları sürü psikolojisi ile hareket etmektedir.JP Morgan bankasının ağustos ayında Bitcoin benzeri bir ödeme birimi için patent aldığı haberi para birimini oluşturanlar ve kullananlar için doğru yolda gittiğinin haberidir.Kısa sürede forex şirketleri ve piyasa bilgisi veren sitelerde,borsalarda işlem görmeye başlayan u elektronk ödeme biriminin geleceği ise yakın zamanda çok parlaktır.Bitcoin kullanan internet sitelerinin sayısının artması,foreks sitelerinde işlem görmesi ve bunu kabul eden bankalarının sayısının artması BTC’yi hayatımıza daha fazla sokmaktadır. Fakat Bitcoin’i şu an sadece bir saadet zincirine benzetmek doğru olacaktır.Sistemi yatırım ve para kazanmak için(spekülatif) kullananlar bu durumu göz önüne almalıdır.Kısa vadeli AL-SAT işlemleri şu an için bu piyasada doğru hareket olacaktır.
Sefa Erkuş Mustafa Kemal Üniversitesi İktisat Yüksek Lisans
Kaynakça:
http://bitcoin.org/tr/hakkinda
Cabana Cares Guest Satisfaction Survey
http://tr.wikipedia.org/wiki/Bitcoin
http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/25331882.asp
http://fotoanaliz.hurriyet.com.tr/galeridetay/76034/4369/1/25230736/10-soruda-bitcoin
http://tr.wikipedia.org/wiki/Bretton_Woods_Anla%C5%9Fmas%C4%B1